Guillain Barre Syndrome Latest Update: (Guillain-Barre Syndrome – GBS) हा एक दुर्मीळ पण गंभीर आजार आहे, ज्यामध्ये शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती चुकून स्वतःच्याच मज्जासंस्थेवर हल्ला करते. सध्या महाराष्ट्रात या आजाराचे रुग्ण वाढत असल्याने नागरिकांमध्ये चिंता निर्माण झाली आहे.
पुणे, कोल्हापूर आणि नागपूरमध्ये या आजाराने थैमान घातले असून आतापर्यंत अनेकांना त्याचा फटका बसला आहे. हा आजार संसर्गजन्य नसला तरी वेळीच उपचार न मिळाल्यास गंभीर परिणाम होऊ शकतात. त्यामुळे GBS ची लक्षणे, कारणे आणि प्रतिबंधात्मक उपाय याबद्दल माहिती घेणे गरजेचे आहे.
Guillain Barre Syndrome Latest Update
GBS म्हणजे काय?
गुलेन बॅरी सिंड्रोम हा मेंदू आणि मज्जासंस्थेशी संबंधित आजार असून, तो शरीरातील स्नायूंवर परिणाम करतो. यामध्ये शरीराच्या रोगप्रतिकारशक्तीची गफलत होते आणि ती आपल्या स्वतःच्या मज्जासंस्थेवर हल्ला करते. त्यामुळे स्नायूंमध्ये अशक्तपणा जाणवतो, काही रुग्णांना लकवा मारतो आणि गंभीर स्थितीत पक्षाघात होण्याचीही शक्यता असते.
- GBS संसर्गजन्य नाही, तो एका व्यक्तीकडून दुसऱ्याला होत नाही.
- तो श्वसन किंवा पचनसंस्थेच्या संसर्गानंतर विकसित होतो.
- योग्य उपचार केल्यास बहुतांश रुग्ण पूर्णपणे बरे होतात.
गुलेन बॅरी सिंड्रोम (GBS) – महत्त्वाची माहिती सारणी
| घटक | तपशील |
| GBS म्हणजे काय? | मज्जासंस्थेशी संबंधित दुर्मीळ आजार, शरीराच्या रोगप्रतिकारशक्तीची गफलत होते. |
| संसर्गजन्य आहे का? | नाही, हा एका व्यक्तीकडून दुसऱ्याला होत नाही. |
| मुख्य लक्षणे | हातापायांमध्ये अशक्तपणा, स्नायू कमकुवत होणे, श्वास घेण्यास त्रास. |
| होण्याची कारणे | श्वसन/पचनसंस्थेचा संसर्ग, इम्युनोलॉजिकल डिसऑर्डर, क्वचित लसीकरणानंतर. |
| टाळण्याचे उपाय | स्वच्छता राखा, उकळलेले पाणी प्या, संतुलित आहार घ्या. |
| उपलब्ध उपचार | इम्युनोथेरपी (IVIG, प्लाझ्मा एक्सचेंज), फिजिओथेरपी, पुनर्वसन. |
| संपूर्ण बरे होण्याची शक्यता | होय, पण काही रुग्णांना काही महिने किंवा वर्ष लागू शकतात. |
GBS ची मुख्य लक्षणे
GBS ची सुरुवात साध्या लक्षणांपासून होते, परंतु योग्य वेळी उपचार न मिळाल्यास लक्षणे गंभीर होऊ शकतात.
सुरुवातीची लक्षणे
1.हातापायांमध्ये अचानक अशक्तपणा जाणवणे
2.स्नायूंमध्ये दुर्बलता किंवा हलका लकवा बसणे
3.चालताना त्रास होणे आणि तोल जाऊ लागणे
गंभीर अवस्थेतील लक्षणे
- स्नायूंच्या हालचालींवर पूर्णपणे नियंत्रण जाणे
- श्वास घेण्यास अडचण निर्माण होणे
- रक्तदाबाच्या अनियमित तक्रारी वाढणे
जर अशा लक्षणांपैकी कोणतेही जाणवले, तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
GBS होण्याची कारणे आणि धोके
याचे नेमके कारण अद्याप स्पष्ट नाही, परंतु काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये GBS होण्याचा धोका जास्त असतो
श्वसन किंवा पचनसंस्थेच्या संसर्गानंतर हा आजार उद्भवू शकतो.
काही जीवाणू आणि विषाणूंच्या संसर्गामुळे शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती चुकीची प्रतिक्रिया देते.
इम्युनोलॉजिकल डिसऑर्डर असलेल्या लोकांमध्ये GBS ची शक्यता जास्त असते.
काहीवेळा लस घेतल्यानंतरही GBS होऊ शकतो, परंतु हे प्रमाण अत्यंत कमी आहे.
GBS टाळण्यासाठी नागरिकांनी कोणती काळजी घ्यावी?
GBS टाळण्यासाठी काही मूलभूत सवयी पाळल्या तर या आजाराचा धोका कमी होऊ शकतो.
- पिण्याचे पाणी उकळून प्यावे.
- स्वच्छ व ताजे अन्न खावे.
- शिजलेले आणि न शिजलेले अन्न वेगळे ठेवावे.
- स्वच्छता पाळा, नियमित हात धुवा.
- हात किंवा पायामध्ये अचानक वाढणारा
- अशक्तपणा वाटल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
GBS साठी उपलब्ध उपचार
GBS वर कोणताही ठोस उपचार नाही, पण वेळीच उपचार घेतल्यास आजार बरा होऊ शकतो.
1.इम्युनोथेरपी (Immunotherapy):
IVIG थेरपी: यात रोगप्रतिकारशक्तीला मदत करणारी अँटीबॉडी दिली जाते.
प्लाझ्मा एक्सचेंज (Plasmapheresis): रक्तातील हानिकारक अँटीबॉडी काढून टाकली जाते.
2.फिजिओथेरपी आणि पुनर्वसन:
1.स्नायूंची ताकद परत मिळवण्यासाठी फिजिओथेरपी केली जाते.
2.काही गंभीर रुग्णांना चालण्याची किंवा हालचालींची पुन्हा तालीम घ्यावी लागते.
औषधोपचार:
- नर्व पेनसाठी विशेष औषधे दिली जातात.
- काही रुग्णांना श्वासोच्छ्वासासाठी व्हेंटिलेटर लागतो.
GBS पूर्णपणे बरा होऊ शकतो, पण काही रुग्णांना पूर्ववत होण्यासाठी काही महिने किंवा वर्ष लागू शकतात.
राज्य सरकारची भूमिका आणि पुढील उपाययोजना
राज्यात GBS च्या वाढत्या घटनांमुळे आरोग्य यंत्रणा सतर्क झाली आहे. महाराष्ट्र शासन आणि आरोग्य विभागाने GBS बद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी विशेष मोहिमेचे आयोजन केले आहे.
- आरोग्य विभागाच्या पथकांनी नागरिकांना स्वच्छतेविषयी मार्गदर्शन सुरू केले आहे.
- शासकीय रुग्णालयांमध्ये विशेष उपचार कक्ष सुरू करण्याची तयारी आहे
- रुग्णालयांत उपचारासाठी आवश्यक असलेली औषधे आणि उपकरणे पुरवल्या जात आहेत.
राज्य सरकार नागरिकांना घाबरून न जाता योग्य ती काळजी घेण्याचे आवाहन करत आहे.
GBS टाळण्यासाठी हे करा आणि सुरक्षित राहा!
- शारीरिक स्वच्छता राखा, हात वारंवार धुवा.
- ताजे आणि स्वच्छ अन्न खा, दूषित अन्न-पाणी टाळा.
- कोणतेही लक्षण जाणवल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
- संतुलित आहार घ्या आणि शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती वाढवा.
गुलेन बॅरी सिंड्रोम हा गंभीर आजार असला तरी वेळीच उपाययोजना केल्यास त्याचा प्रभाव टाळता येतो. त्यामुळे घाबरून न जाता योग्य ती काळजी घ्या आणि आरोग्यदायी जीवनशैली अंगीकारा!
निष्कर्ष:
गुलेन बॅरी सिंड्रोम (GBS) हा दुर्मीळ पण गंभीर आजार असून, तो मज्जासंस्थेवर परिणाम करतो. सध्या महाराष्ट्रात या आजाराची रुग्णसंख्या वाढत असल्याने नागरिकांमध्ये चिंता वाढली आहे. मात्र, हा आजार संसर्गजन्य नसल्याने घाबरण्याचे कारण नाही.
स्वच्छता राखणे, संतुलित आहार घेणे आणि कोणतीही लक्षणे जाणवल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे हेच यावरील सर्वोत्तम प्रतिबंधात्मक उपाय आहेत. योग्य उपचार घेतल्यास GBS पूर्णपणे बरा होऊ शकतो, त्यामुळे वेळेवर निदान आणि उपचार अत्यंत महत्त्वाचे आहेत.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs):
1.गुलेन बॅरी सिंड्रोम संसर्गजन्य आहे का?
उत्तर:- नाही, GBS हा संसर्गजन्य आजार नाही. तो एका व्यक्तीकडून दुसऱ्याला संक्रमित होत नाही.
2.GBS ची प्राथमिक लक्षणे कोणती आहेत?
उत्तर:- हातापायांमध्ये अशक्तपणा जाणवणे, स्नायू कमकुवत होणे, चालताना तोल जाणे आणि श्वास घेण्यास त्रास होणे ही प्राथमिक लक्षणे आहेत.
3.GBS वर कोणता उपचार उपलब्ध आहे?
उत्तर:- GBS साठी इम्युनोथेरपी, प्लाझ्मा एक्सचेंज आणि फिजिओथेरपी यांसारखे उपचार दिले जातात. योग्य वेळी उपचार घेतल्यास रुग्ण पूर्णपणे बरा होऊ शकतो.
4.GBS टाळण्यासाठी काय करता येईल?
उत्तर:- स्वच्छता राखणे, उकळलेले पाणी पिणे, ताजे अन्न खाणे, आणि कोणतीही लक्षणे आढळल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे.