Oral Cancer Symptoms: आजच्या धावपळीच्या आणि तणावग्रस्त जीवनशैलीत अनेक आजारांनी माणसाला ग्रासले आहे. त्यापैकी एक महत्त्वाचा आणि जीवघेणा आजार म्हणजे कर्करोग. सध्या कर्करोगाच्या रुग्णांची संख्या झपाट्याने वाढत आहे, आणि त्यातही तोंडाचा कर्करोग [Oral Cancer] भारतात मोठ्या प्रमाणात आढळतो.
फुफ्फुसाच्या कर्करोगानंतर हा दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वाधिक आढळणारा कर्करोग आहे. विशेषतः तंबाखू, गुटखा, सिगारेट आणि अन्य व्यसनांमुळे हा आजार बळावतो. दुर्दैवाने, सुरुवातीच्या टप्प्यात तो सहज ओळखता येत नाही, त्यामुळे तो गंभीर स्वरूप धारण करू शकतो.
या लेखात आपण तोंडाच्या कर्करोगाची कारणे, लक्षणे, टाळण्याचे उपाय आणि उपचारपद्धती यावर सविस्तर माहिती घेणार आहोत.
Oral Cancer Symptoms
तोंडाच्या कर्करोगाच्या वाढत्या घटनांमागील कारणे
गेल्या काही दशकांत तोंडाच्या कर्करोगाच्या प्रकरणांमध्ये मोठी वाढ झाली आहे. भारतात दरवर्षी हजारो लोक या आजाराला बळी पडत आहेत. याचे प्रमुख कारण म्हणजे तंबाखू आणि धूम्रपानाचे वाढते प्रमाण.
गुटखा, सिगारेट, बिडी, हुक्का यासारख्या तंबाखूजन्य पदार्थांच्या सेवनामुळे तोंडाच्या पेशींमध्ये बदल होतात आणि कर्करोगाची शक्यता वाढते. शिवाय, मद्यपान आणि अयोग्य आहारसुद्धा या आजाराला कारणीभूत ठरू शकतात.
काही प्रकरणांमध्ये अनुवंशिकता आणि कमजोर प्रतिकारशक्तीमुळेही हा आजार होतो. तोंडाच्या स्वच्छतेकडे दुर्लक्ष करणे, संसर्गजन्य आजार, तोंडात वारंवार जखम होणे आणि दीर्घकाळ बरे न होणे यांसारख्या गोष्टीदेखील तोंडाच्या कर्करोगाला आमंत्रण देऊ शकतात.
या सर्व गोष्टी लक्षात घेता, या आजाराबद्दल जागरूकता वाढवणे आणि त्याला सुरुवातीच्या टप्प्यातच रोखणे अत्यंत गरजेचे आहे.
हेही वाचा:
Dwarkanath Sanjghiri death: क्रीडाविश्वातील एक दिग्गज गमावला: द्वारकानाथ संझगिरी यांचे निधन आणि त्यांचे अमूल्य योगदान”
तोंडाचा कर्करोग होण्याची संभाव्य ठिकाणे आणि सुरुवातीची लक्षणे
तोंडाचा कर्करोग [Oral Cancer] मुख्यतः ओठ, हिरड्या, जीभ, गालाचे आतील स्तर, तोंडाचा वरचा भाग आणि तोंडाच्या आतल्या भागात होतो. अनेकदा या भागांमध्ये वेदना होत नाहीत, त्यामुळे सुरुवातीच्या टप्प्यात हा आजार ओळखणं कठीण होतं. तथापि, काही लक्षणे जाणवू लागली तरीही अनेक लोक त्याकडे दुर्लक्ष करतात.
सुरुवातीला तोंडात पांढरे किंवा लालसर ठिपके दिसू लागतात, ज्याला ‘ल्युकोप्लाकिया’ म्हणतात. हे ठिपके सुरुवातीला कॅन्सरसदृश नसले तरी भविष्यात कर्करोगात परिवर्तित होऊ शकतात.
तोंडाच्या आतील भागात जखम होऊन ती दीर्घकाळ भरत नसेल, जीभ किंवा हिरड्यांमध्ये सूज आली असेल, तोंडात वेदना होत असतील किंवा काहीतरी अडथळा जाणवत असेल, तर हे कर्करोगाची प्राथमिक लक्षणे असू शकतात.
लवकर निदान केल्यास गंभीर परिणाम टाळता येऊ शकतात
तोंडाच्या कर्करोगाचे लक्षणे ओळखल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे. लवकर निदान केल्यास कर्करोगावर प्रभावी उपचार करता येतात आणि मृत्यूचा धोका कमी होतो. अनेकदा लोक सुरुवातीच्या लक्षणांकडे दुर्लक्ष करतात, परिणामी आजार गंभीर होतो आणि उपचार कठीण होतात.
डॉक्टर अनेक प्रकारचे निदान चाचण्या करतात, जसे की बायोप्सी, एमआरआय, सीटी स्कॅन आणि एक्स-रे. तोंडाच्या कर्करोगाच्या उपचारांची प्रभावीता रुग्णाच्या वय, आरोग्य आणि आजाराच्या टप्प्यावर अवलंबून असते. त्यामुळे कोणत्याही प्रकारची शंका असल्यास ताबडतोब तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
तोंडाच्या कर्करोगावरील उपचार आणि प्रतिबंधात्मक उपाय
तोंडाच्या कर्करोगासाठी विविध उपचार उपलब्ध आहेत. कर्करोगाचे टप्पे आणि रुग्णाच्या प्रकृतीनुसार उपचारपद्धती ठरवली जाते. शस्त्रक्रिया (सर्जरी) हा एक मुख्य पर्याय असून, त्यामुळे कर्करोगग्रस्त भाग काढून टाकला जातो. याशिवाय रेडिएशन थेरपी आणि केमोथेरपी यासारखे उपचारही प्रभावी ठरतात.
रेडिएशन थेरपीमध्ये उच्च-ऊर्जायुक्त किरणांचा वापर करून कर्करोगी पेशी नष्ट केल्या जातात, तर केमोथेरपीमध्ये औषधांच्या साहाय्याने पेशींची वाढ नियंत्रित केली जाते. या उपचारांबरोबरच तोंडाची स्वच्छता राखणे, तंबाखूजन्य पदार्थांचा त्याग करणे आणि निरोगी जीवनशैली अवलंबणे आवश्यक आहे.
निष्कर्ष:
तोंडाचा कर्करोग [Oral Cancer] हा अत्यंत धोकादायक आजार असला तरी योग्य काळजी घेतल्यास आणि सुरुवातीच्या टप्प्यात निदान केल्यास तो बरा होऊ शकतो. तोंडात काहीही असामान्य बदल जाणवले तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे.
तंबाखूजन्य पदार्थांचे सेवन पूर्णपणे थांबवणे हा या आजाराला प्रतिबंध करण्याचा सर्वात प्रभावी उपाय आहे. समाजामध्ये या आजाराविषयी जागरूकता वाढवणे आवश्यक आहे जेणेकरून अधिकाधिक लोक वेळेत उपचार घेऊ शकतील.
FAQ:
1.तोंडाच्या कर्करोगाची मुख्य कारणे कोणती आहेत?
तोंडाचा कर्करोग [Oral Cancer] प्रामुख्याने तंबाखू आणि गुटख्याच्या सेवनामुळे होतो. याशिवाय मद्यपान, अयोग्य आहार, अनुवंशिकता आणि तोंडाच्या स्वच्छतेकडे दुर्लक्ष करणे ही देखील प्रमुख कारणे आहेत.
2.तोंडाच्या कर्करोगाची सुरुवातीची लक्षणे कोणती असतात?
तोंडात पांढरे किंवा लालसर ठिपके दिसणे, तोंडात वेदना होणे, दात कमकुवत होणे, गिळताना त्रास होणे आणि जबड्यात सूज येणे ही त्याची सुरुवातीची लक्षणे असू शकतात.
3.तोंडाच्या कर्करोगाचे निदान कसे केले जाते?
बायोप्सी, एमआरआय, सीटी स्कॅन आणि एक्स-रेच्या सहाय्याने तोंडाच्या कर्करोगाचे निदान केले जाते. सुरुवातीच्या टप्प्यात निदान झाल्यास उपचार अधिक प्रभावी ठरतात.
4.तोंडाच्या कर्करोगावर कोणते उपचार उपलब्ध आहेत?
तोंडाच्या कर्करोगासाठी शस्त्रक्रिया, रेडिएशन थेरपी आणि केमोथेरपीसारखे उपचार उपलब्ध आहेत. आजाराच्या टप्प्यानुसार योग्य उपचार ठरवले जातात.
5.तोंडाचा कर्करोग टाळण्यासाठी काय करता येईल?
तोंडाचा कर्करोग टाळण्यासाठी तंबाखूजन्य पदार्थांचे सेवन टाळा, तोंडाची स्वच्छता ठेवा, पोषक आहार घ्या आणि वेळोवेळी डॉक्टरांकडून तपासणी करून घ्या.
6.तोंडाचा कर्करोग बरा होऊ शकतो का?
होय, जर तो सुरुवातीच्या टप्प्यात ओळखला गेला तर योग्य उपचारांद्वारे तो पूर्णपणे बरा होऊ शकतो.