Mineral Oil Reserves: मालवणच्या खोल समुद्रात तब्बल 19,131.72 चौरस किलोमीटर एवढ्या मोठ्या क्षेत्रफळावर खनिज तेलसाठे सापडल्याची माहिती समोर आली आहे. या संशोधनामुळे भारताच्या नैसर्गिक संसाधनांच्या शोधात महत्त्वाची भर पडली असून, भविष्यातील ऊर्जा गरजा भागवण्यासाठी हे तेलसाठे उपयुक्त ठरू शकतात.
मालवणप्रमाणेच पालघर जिल्ह्याच्या सागरी भागात देखील खनिज तेलसाठे आढळले आहेत. यामुळे संपूर्ण कोकण किनारपट्टीच्या समुद्री क्षेत्रात नैसर्गिक संसाधने मोठ्या प्रमाणात असल्याचा अंदाज व्यक्त केला जात आहे. या नव्या सापडलेल्या तेलसाठ्यांमुळे देशातील इंधन उत्पादन क्षमता वाढण्याची शक्यता आहे.
Mineral Oil Reserves
या तेलसाठ्यांचा शोध लागल्याने भारताच्या तेल उत्पादन क्षेत्रात नवीन संधी निर्माण झाल्या आहेत. यामुळे देशाच्या ऊर्जा स्वयंपूर्णतेस मदत होईल, तसेच आयातीवर असलेले अवलंबित्व कमी होण्यास मदत होऊ शकते. भविष्यात हे साठे व्यावसायिकदृष्ट्या कसे उपयुक्त ठरतील, याचा अभ्यास लवकरच करण्यात येणार आहे.
उच्चस्तरीय सुत्रांकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, केंद्रीय तेल उत्पादन कंपन्या या भागात लवकरच उत्खनन सुरू करणार आहेत. या संशोधन प्रक्रियेमुळे या तेलसाठ्यांचे प्रमाण आणि गुणवत्ता याबाबत अधिक माहिती उपलब्ध होईल. तसेच, भविष्यातील उत्पादनासंदर्भात केंद्र सरकारचे धोरण कसे असेल, यावरही चर्चा होण्याची शक्यता आहे.
या मोठ्या संशोधनाबाबत स्थानिक प्रशासनाला काहीच अधिकृत माहिती नाही, असे सांगण्यात आले आहे. या तेलसाठ्यांचा शोध आणि उत्खनन यामुळे पर्यावरणावर होणाऱ्या परिणामांबद्दल स्थानिक प्रशासनाला जागरूक करणे गरजेचे आहे. तसेच, यामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेवर होणाऱ्या परिणामांची माहिती लवकरच स्पष्ट होईल.
भारताच्या तेल उत्पादन क्षमतेत मोठ्या प्रमाणात वाढ करण्याच्या दृष्टीने अरबी समुद्रातील नव्या तेलसाठ्यांचा शोध हा महत्त्वाचा टप्पा ठरू शकतो. अनेक वर्षांपासून भारत आपले तेल आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. या पार्श्वभूमीवर मालवण आणि पालघरच्या सागरी हद्दीत आढळलेले तेलसाठे भविष्यात देशाच्या ऊर्जा सुरक्षेसाठी उपयुक्त ठरतील.
हेही वाचा:-👇
मुंबई हायच्या शोधानंतर भारतात सागरी तेलसाठ्यांचा शोध घेण्याची प्रक्रिया सुरू आहे. किनाऱ्याजवळ तसेच खोल समुद्रात तेलसाठे असण्याची शक्यता लक्षात घेऊन संशोधन मोहीम सुरू ठेवण्यात आली होती. मागील काही वर्षांपासून अरबी समुद्रात मोठ्या प्रमाणावर तेलसाठ्यांचा शोध घेण्यात येत होता आणि आता त्याला यश मिळाले आहे.
सुमारे आठ वर्षांपासून अरबी समुद्रात सुरू असलेल्या संशोधनातून तब्बल 18,000 चौरस किलोमीटरपेक्षा अधिक क्षेत्रात तेलसाठे सापडल्याची माहिती समोर आली आहे. हे साठे मोठ्या प्रमाणावर उपयुक्त ठरण्याची शक्यता वर्तवली जात असून, केंद्र सरकारच्या तेल उत्पादन कंपन्या लवकरच येथे उत्खनन सुरू करणार आहेत.
नवीन सापडलेल्या तेलसाठ्यांपैकी काही भाग पालघर जिल्ह्यातील डहाणू समुद्र किनाऱ्यालगत तर काही मालवणच्या खोल समुद्रात सापडले आहेत. डहाणू परिसरात 5,338 चौरस किलोमीटर तर मालवणमध्ये तब्बल 19,131 चौरस किलोमीटर एवढ्या मोठ्या क्षेत्रात हे तेलसाठे आढळले आहेत. प्रत्यक्ष उत्पादनात आणण्यासाठी लवकरच विस्तृत संशोधन आणि उत्खनन प्रक्रिया सुरू केली जाणार आहे.
या नव्या तेलसाठ्यांमुळे भारताच्या एकूण तेल उत्पादनात तब्बल चारपट वाढ होण्याची शक्यता वर्तवण्यात येत आहे. सध्या भारत आपल्या गरजेपैकी मोठ्या प्रमाणावर इंधन आयात करतो. त्यामुळे जर हे तेलसाठे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादनासाठी वापरले गेले, तर देशाच्या अर्थव्यवस्थेवर सकारात्मक परिणाम होईल आणि ऊर्जा सुरक्षेच्या दृष्टीने महत्त्वाचा टप्पा ठरेल.
नवीन तेलसाठ्यांच्या उत्खननामधून महाराष्ट्राच्या अर्थव्यवस्थेलाही मोठा फायदा होणार आहे. विशेषतः कोकणातील जिल्ह्यांना याचा मोठा लाभ मिळू शकतो. मालवण आणि पालघर भागात जर तेल विहिरींचे उत्पादन सुरू झाले, तर स्थानिक लोकांसाठी मोठ्या प्रमाणावर रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील. या तेलसाठ्यांमुळे कोकणातील आर्थिक परिस्थिती बदलण्याची शक्यता असून, महाराष्ट्राच्या एकूण विकास प्रक्रियेला वेग मिळेल.
नवीन तेलसाठ्यांच्या संशोधनाविषयी जिल्हा प्रशासनाला कोणतीही अधिकृत माहिती नाही. याबाबत जिल्हाधिकारी आणि उपजिल्हाधिकाऱ्यांना विचारणा करण्यात आली असता, त्यांच्याकडे कोणताही अधिकृत अहवाल नसल्याचे सांगण्यात आले. त्यामुळे स्थानिक पातळीवर याबाबत माहितीचा अभाव दिसून येतो. मात्र, केंद्र सरकारकडून लवकरच याविषयी अधिकृत घोषणा केली जाण्याची शक्यता आहे.
उथळ समुद्रात सापडले अधिक मोठे तेलसाठे
2017 मध्ये झालेल्या संशोधनामध्ये काही प्रमाणात तेलसाठे आढळले होते, मात्र यावेळी सापडलेले तेलसाठे त्या तुलनेत अधिक मोठे आहेत. हे साठे किनाऱ्यापासून 86 सागरी मैल अंतरावर असून, उथळ समुद्र भागात आहेत. त्यामुळे येथे उत्खनन करणे तुलनेने सोपे असणार आहे आणि जलद गतीने उत्पादन सुरू करण्याची शक्यता आहे.
कोकण किनारपट्टीजवळ नव्या तेलसाठ्यांची महत्त्वपूर्ण भर
1974 मध्ये मुंबईपासून 75 सागरी मैल अंतरावर ‘बॉम्बे हाय’ येथे तेलसाठा सापडला होता. तो भारताच्या तेल उत्पादन क्षेत्रासाठी मोठा टप्पा ठरला होता. त्यानंतर आता कोकण किनारपट्टीजवळ नव्याने सापडलेले हे तेलसाठे आणखी एक महत्त्वपूर्ण यश मानले जात आहे. यामुळे महाराष्ट्र आणि भारताच्या तेल उत्पादनात मोठी भर पडणार आहे.
मालवणच्या खोल समुद्रात आणि पालघरजवळील भागात तेलसाठे आढळल्याची माहिती समोर आली आहे. मात्र, केंद्र आणि राज्य सरकारच्या संबंधित विभागांकडून अद्याप कोणताही अधिकृत अहवाल प्रसिद्ध झालेला नाही. लवकरच यासंदर्भात विस्तृत माहिती उपलब्ध होईल आणि त्यानंतर या तेलसाठ्यांच्या व्यावसायिक उत्पादनाबाबत निर्णय घेतला जाईल. [ Source : “सकाळ” ]